Zakupy potrafią przynieść wiele radości. Zadowolenie z zakupionego towaru mogą jednak skutecznie popsuć wykryte w nim wady i usterki. Warto pamiętać, że jako konsumenci jesteśmy szczególnie chronieni przez przepisy prawa i możemy dochodzić swoich roszczeń odszkodowawczych względem sprzedawcy lub producenta wadliwego towaru. Jakie konkretnie mamy możliwości działania?

Gwarancja – dobrowolne zobowiązanie sprzedawcy

Dochodząc swoich praw konsumenckich do produktów wolnych od wad i usterek, możemy powołać się na udzieloną przez sprzedawcę gwarancję. Stanowi ona podstawę reklamacji, gdyż jest faktycznie dobrowolnym oświadczeniem przedsiębiorcy, gwarantującym odpowiednią jakość sprzedawanych produktów. Gwarancja określa dokładnie zakres odpowiedzialności, uprawnienia przysługujące kupującemu oraz okres ochrony gwarancyjnej.

Jeżeli w oświadczeniu gwarancyjnym nie określono okresu ochrony, przyjmuje się, że wynosi on 2 lata – licząc od dnia, w którym wydano towar konsumentowi. Warto pamiętać, że brak dokumentu gwarancyjnego w żaden sposób nie pomniejsza uprawnień kupującego wynikających z gwarancji – mogą jednak powstać trudności z ustaleniem zakresu jej treści.

Istotny jest fakt, iż sprzedawca, czyli gwarant dobrowolnie i samodzielnie określa swoje obowiązki. Może zatem przewidzieć różne wyłączenia, w zakresie których konsumentowi nie będzie przysługiwało żadne uprawnienie do reklamacji.

Rękojmia – konsument chroniony przepisami prawa

Niezależnie od gwarancji udzielanej przez sprzedawcę przysługuje Ci także prawo rękojmi, która z zasady jest korzystniejsza dla kupującego. Jej warunki są określone w przepisach prawa, których przedsiębiorca nie może w żadnym zakresie zmieniać na niekorzyść konsumenta, co może mieć miejsce w przypadku gwarancji. Wybór rękojmi daje konsumentowi większą pewność posiadanych uprawnień i ułatwia dochodzenie roszczeń od przedsiębiorcy.

Rękojmią objęte są wszystkie towary konsumpcyjne. Sprzedawca odpowiada wobec konsumenta za sprzedany towar, w okresie 2 lat od momentu jego wydania. Wyjątek stanowią nieruchomości, w przypadku których okres odpowiedzialności to 5 lat i rzeczy kupione jako produkty używane, wtedy okres rękojmi to 1 rok.

Sprzedawca odpowiada za wady fizyczne towaru, czyli za niezgodność towaru z umową. Dochodzi do niej w szczególności wtedy, gdy rzecz:

• nie ma właściwości, które produkt tego rodzaju powinien mieć ,
• nie ma właściwości, o których konsument został zapewniony przez sprzedawcę lub reklamę,
• została wydana kupującemu w stanie niezupełnym (brak części lub elementów zestawu).

Odpowiedzialność sprzedawcy dotyczy także wad prawnych towaru, które mogą polegać na tym, że kupiony przez konsumenta towar pochodzi z kradzieży, innej osobie przysługuje prawo pierwokupu tego towaru lub gdy został zabezpieczony w postępowaniu karnym jako dowód w sprawie.

W sytuacji wystąpienia wady możesz złożyć do sprzedawcy reklamację z tytułu rękojmi i zażądać jednego z czterech działań:

• wymiany towaru na nowy,
• naprawy towaru,
• obniżenia ceny,
• odstąpienia od umowy – o ile wada jest istotna.

Transakcje zakupowe dokonywane na odległość lub poza lokalem przedsiębiorcy. Co jeśli towar nie jest taki, jak zapewniał sprzedawca?

Jeśli kupujesz w sklepach internetowych, na portalach aukcyjnych, na specjalnych pokazach produktów lub korzystasz z telesprzedaży, pamiętaj, że przysługuje ci prawo do odstąpienia od umowy.

Możesz w ciągu 14 dni od otrzymania towaru, oddać go, nawet bez podawania konkretnej przyczyny. Dwa tygodnie, o których mowa, to czas kiedy możesz zapoznać się z produktem i jego cechami oraz dokonać racjonalnej oceny dokonanej transakcji. Ponadto jeśli nie zostałeś poinformowany (w regulaminie sklepu, w treści umowy itp.) o prawie do odstąpienia od umowy, może skorzystać z tego uprawnienia w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Możesz odstąpić od umowy przez złożenie stosownego oświadczenia. Jego forma może być dowolna, ale dla celów dowodowych najlepiej zrobić to w formie pisemnej.

Umowę uznaje się wówczas za niezawartą - konsument zobowiązuje się do odesłania towaru, a sprzedawca do zwrotu równowartości ceny towaru i do pokrycia kosztów doręczenia mu towaru – jednak tylko do wysokości odpowiadającej najtańszej opcji przesyłki dostępnej w danej ofercie.

Istnieją jednak pewne wyłączenia prawa do odstąpienia od umowy (podstawa prawna: art.38 Ustawy o prawach konsumenta). Warto zapoznać się w całości z tekstem Ustawy o prawach konsumenta z dn. 30 maja 2014 roku, która dostępna jest w Internetowym Systemie Aktów Prawnych, pod adresem: http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU20140000827.