Okres przedawnienia roszczeń to termin, po którym wierzyciel nie będzie mógł skutecznie dochodzić spłaty od dłużnika . Przedawnienie, w zależności od rodzaju roszczenia, może upłynąć po kilku miesiącach lub po kilku latach. Aby skutecznie dochodzić swoich praw warto wiedzieć ile wynosi okres przedawnienia dla konkretnych roszczeń i jakie czynności przerywają bieg terminu przedawnienia.

Termin przedawnienia – przepisy ogólne

Od 2018 roku ogólny okres przedawnienia roszczeń jednorazowych i niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą został skrócony z 10 lat do 6 lat. Po nowelizacji zmianie uległ także termin przedawnienia roszczeń m.in. stwierdzonych prawomocnym wyrokiem sądu – wynosi on obecnie 6 lat.

Jeżeli przepisy szczegółowe nie mówią inaczej termin przedawnienia wynosi:

• 6 lat dla roszczeń majątkowych,
• 3 lata dla roszczeń o świadczenia okresowe (takie jak np. zapłata czynszu przy umowie najmu, załata raty w umowie leasingu, zapłata renty) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata.

Okresy przedawnienia a rodzaj roszczenia

6-miesięczny okres przedawnienia

• roszczenia pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki ,
• roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu, hostelu, pensjonatu.

Termin przedawnienia: 1 rok

• roszczenia z tytułu umowy: przewozu, najmu lub użyczenia, spedycji,
• roszczenia z tytułu rękojmi za wady prawne lub wady fizyczne rzeczy sprzedanej

Okresy przedawnienia roszczeń: 2 lata

• roszczenia wynikające z umowy o dzieło (termin biegnie od dnia oddania dzieła; w przypadku, gdy przedmiot umowy oddano po terminie - od dnia, w którym zgodnie z umową miało to nastąpić),
• roszczenia przysługujące przedsiębiorcom z tytułu dokonanej sprzedaży, a także osobom prowadzącym gospodarstwo rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych,
• roszczenia wynikające: z umowy zlecenia, z umowy rachunku bankowego,
• roszczenia z tytułu: mandatów za jazdę bez biletu, usług telekomunikacyjnych.

Termin przedawnienia: 3 lata

Trzyletni termin przedawnienia roszczeń obowiązuje dla należności z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej oraz z tytułu płatności okresowej, a także:

• roszczenia z tytułu: umowy ubezpieczeniowej, umowy kredytu/pożyczki, przysługującego zachowku, opłat za telefon,
• roszczenia ze stosunku pracy.

Termin przedawnienia: 5 lat

• roszczenia z tytułu zapisu w testamencie,
• roszczenia należności z tytułu składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.

Sześcioletni okres przedawnienia dotyczy roszczeń majątkowych. Ma też zastosowanie np. przy roszczeniach pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika z winy umyślnej.

Przerwanie biegu terminu przedawnienia

Artykuł 123 § 1 kodeksu cywilnego określa dokładnie, jak można dokonać zawieszenia biegu terminu przedawnienia: „(…) przerwanie biegu terminu przedawnienia dokonuje się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.”

Bieg terminu przedawnienie wstrzymasz podejmując jedno z poniższych działań:

• uzyskując od dłużnika uznanie roszczenia. Taką formę pełni pismo, w którym dłużnik przyznaje, że zalega z zapłatą: prosi o rozłożenie długu na raty, o odroczenie terminu zapłaty, anulowanie części odsetek, itp.,
• przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia,
• wszczynając mediację.

Zgodnie z zapisami kodeksu cywilnego, po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym pełniącym podobną funkcję albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.